Digital Rights Management

การจัดการสิทธิ์ดิจิทัล (Digital Rights Management - DRM)
เทคโนโลยีเพื่อควบคุมการเข้าถึงและการใช้งานข้อมูลดิจิทัลของผู้ใช้ โดยผู้สร้างสรรค์หรือเจ้าของสิทธิ์
- Hardware (วงการธุรกิจ)
- Software (วงการห้องสมุด)

ความเข้าใจผิด DRM คือ กระบวนการป้องกันการคัดลอก (Information Rights Management - IRM)

วันที่/เวลา
ควรมีการ sync ให้ตรงกับวันและเวลามาตรฐาน (GMT) เพื่อประโยชน์ในการคุ้มครองสิทธิ์ของผลงานดิจิทัล
- ดิจิทัล: ตั้ง PC Time กับ Time server แล้วนำเวลาที่ได้ไปใช้กับ digital camera, digital clock, digital devices เทียบกับสถาบันมาตรวิทยาแห่งชาติ (server: time1.nimt.or.th, time2.nimt.or.th, time3.nimt.or.th,)
- Analog: ตั้งเวลากับประกาศกรมอุทกศาสตร์ กองทัพเรือ (ผ่านวิทยุ)

E-Book Software
กรณี FlipAlbum
เกี่ยวข้องกับ DRM ในขั้นตอการเผยแพร่ (การทำ CD) ใส่ DRM ในตัว media ที่จะเผยแพร่ โดยสามารถกำหนดการจำกัดสิทธิ์ในการเข้าถึงข้อมูลได้โดยสามารถกำหนดค่าต่างๆได้ ดังนี้
- Password protect
- Expiration
- Encrypt
- Watermark
- Print & Save function

กรณี DesktTopAuthor
- DigitalWebBook Protection
  การจำกัดจำนวนหน้าที่สมารถเปิดอ่านได้
- Editable Image Protection
  Interactive E-Book สามารถเอาไฟล์รูปของตนเองไปแทนที่รูปภาพในเนื้อหา e.g. Portfolio โดยกำหนดจำนวนรูปที่สามารถแทนที่ได้
- eSellerate Settings
  ต้องชำระเงินเพื่อรับรหัส (username, password, ID, code) ในการปลดล็อก DRM (DRM+Digital Signature) **ในไทยยังไม่ค่อยมี

Digital Signature (Key)
- ID, Username, Password, Register Code 
- Encrypted file 
  e.g. MD5 generator (เทคโนโลยีการเข้ารหัส)

DRM/IRM ของ MS Office & PDF
- Function Restrict Permission, Add a Digital Signature เป็น DRM ที่ต้องจ่ายเงินให้แก่ Microsoft Office ก่อน รวมถึงต้องมี server ด้วย

  
- การสร้าง PDF ต้องใส่ DRM/IRM ด้วยเพื่อความปลอดภัย

Watermark ของภาพ
การทำ DRM รูปภาพที่ดีต้องมี watermark อยู่ทุกอณูของรูปภาพ เพื่อป้องกันการตัดแต่งรูปภาพ ใช้หลักการปรับ transparent เพื่อให้กลืนไปกับเนื้อภาพ และอ่านได้ด้วยการ decoding 
- picture-shark.com (ใช้สำหรับการศึกษา)

สื่อดิจิทัล
ระบบการจัดการสิทธิ์ของผู้ใช้
- ผู้ใช้สามารถทำอะไรกับข้อมูลดิจิทัลได้อย่างไรบ้าง
- ผู้ใช้สามารถใช้ข้อมูลดิจิทัลได้ที่ใด
- ผู้ใช้สามารถทำซ้ำ หรือทำสำเนาได้หรือไม่
  e.g. MP3

ประเด็นชวนคิด
การทำ DRM เพื่อสร้างเงื่อนไขแก่ผู้ใช้นั้นไม่ได้ผลทางธุรกิจที่น่าพอใจ เนื่องจาก DRM ทำให้ความต้องการซื้อของผู้ใช้ลดลง การจัดทำแบบเปิด (DRM Free) จึงเป็นทางออกที่ดีว่า โดยเน้นให้การตลาดแข่งขันกันเอง e.g. Warner Brothers, Kindle, Amazon

Cloud Computing

Client-Server

- มุ่งเน้นการนำไปใช้งานได้เร็วและคล่องตัว ราคาถูก

- มีการซื้อลิขสิทธิ์แบบถาวร (perpetual license) ทั้ง OS & Applications

- ตัวเครื่องแม่ข่ายจะมีที่ตั้งแน่นอน

- ค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวข้องเป็นแบบ fixed-cost

Cloud Computing

- ศูนย์คอมพิวเตอร์ขนาดใหญ่ทำงานเชื่อมโยงกับผู้ให้บริการจากที่ต่างๆ ขยายได้ไม่จำกัด โดยใช้ Hardware ที่ใช้งานแพร่หลายและเชื่อมต่อกับอุปกรณ์ที่หลากหลาย

- ไม่มีสถานที่ตั้งแน่นอน

- ระบบทำงานออนไลน์

- การเชื่อมต่อทำงานแบบกริด (Server มากกว่า 1 เครื่องเชื่อมต่อกันผ่านระบบอินเทอร์เน็ต)

- ค่าใช้จ่ายคิดแบบ Usage (ทั้งจ่ายและไม่จ่ายเงิน)

Old idea: SaaS - Software as a Service

                 Delevering applications over the internet *ใช้งานผ่าน Internet, ไม่มีตัวตน

                 Hotmail, yahoo mail, gmail

                 docs.google.com

                 zoho.com (เหมือน google docs ทำงาน office ได้สมบูรณ์)

New idea: SaaS, IaaS, & PaaS:

                   Software as a Service

                   Infrastructure as a Service

                   Platform as a Service

ประเภทของ Cloud Computing แบ่งตามการให้บริการ

On Premises **ไทย

- Applications

- Data

- Runtime

- Middleware

- O/S

- Virtualization

- Servers

- Storage

- Networking

Infrastructure (as a Service)

- Applications

- Data

- Runtime

- Middleware

- O/S

- Virtualization

- Servers

- Storage

- Networking

Platform (as a Service)

- Applications

- Data

- Runtime

- Middleware

- O/S

- Virtualization

- Servers

- Storage

- Networking

Software (as a Service)

- Applications

- Data

- Runtime

- Middleware

- O/S

- Virtualization

- Servers

- Storage

- Networking

ประเภทของ Cloud Computing ตามความเป็นเจ้าของ

Public Cloud 

e.g. Dropbox

Private Cloud 

e.g. ม.หอการค้า ซื้อ gmail เพื่อให้บริการบุคลากรภายในโดยเฉพาะ, ม.รมศาสตร์ ใช้ Dropbox

Provider of Public Cloud 

Virtual Private Cloud

ประเด็นพิจารณา

- ช่องสัญญาณอินเทอร์เน็ตในประเทศไทย

- ระบบเครือข่ายอิินเทอร์เน็ตขององค์กร

- ระบบรักษาความมั่นคงและความปลอดภัย **สำหรับ public cloud ควรสำรองข้อมูลเอง
  case study: IBM ไม่อนุญาตให้พนงานใช้สัญญาณโทรศัพท์ใดๆ ห้ามใช้ Dropbox, iCloud, Siri เพื่อป้องกันการรั่วไหลของข้อมูล และเพื่อป้องกันความคับคั่งของสัญญาณโทรศัพท์

- SLA: Service Level Agreement **ควรกำหนดให้มีความเข้มข้นสูง

- ความรู้ของบุคลากร

- ความพร้อมของบุคลากร

- กฎหมายที่เกี่ยวข้อง

คุณสมบัติของระบบ
- ใช้ทรัพยากรร่วมกัน (Resource Pooling)
- เชื่อมต่อผ่านเครือข่าย (Network Access)
- บริการตนเองได้ (Self-Services)
- มีความยืดหยุ่่นในการใช้งาน (Elasticity) 
**เฉพาะ Cloud แบบ standard ซึ่งแตกต่างจาก G-Cloud ของไทยโดย สรอ. ซึ่งจะไม่มีความยืดหยุ่น
- มีการวัดการใช้ตามจริง (Measure Unit)

Cloud Computing กับห้องสมุด
- การปรับเปลี่ยนระบบ Web/Mail Hosting จาก Client-Server สู่ Cloud computing
- การเลือกใช้ Google Docs หรือบริการลักษณะเดียวกันแทนการจัดซื้อจัดหา Application Software
  **ห้องสมุดในไทยส่วนมากใช้ Google Form ทำแบบสอบถามประเมินความพึงพอใจ
- การเลือกใช้ Web 2.0 Tools ที่เหมาะสมกับการบริการทรัพยากรสารสนเทศ
  e.g. Library Thing แคตตาลอกออนไลน์
  ตัวอย่าง Cloud computing กับการบริการของห้องสมุด
   - SaaS: Research Guide, Online References, Survey
   - PaaSP ILS
   - IaaSL: Website, Digital collections, Repository

Romanization

เนื่องจากภาษาไทยเป็นภาษาที่ไม่ได้ใช้อักษรโรมัน จึงมีความจำเป็นที่จะศึกษาแนวทางการถอดอักษรไทยเป็นอักษรโรมัน เพื่อการสื่อสารกับชาวต่างชาติ หรือการสื่อสารในประเทศที่ใช้ภาษาอังกฤษเป็นภาษากลาง โดยเฉพาะในประเด็นที่เป็นชื่อเฉพาะ เช่น ชื่อบุคคล ชื่อสถานที่ ชื่อศิลปกรรม ชื่อผลิตภัณฑ์ ชื่อเทคโนโลยี เป็นต้น นับว่าการถอดอักษรไทยเป็นอักษรโรมันมีความสำคัญต่อการเผยแพร่วัฒนธรรมไทยและการถ่ายทอดเทคโนโลยีของไทยแก่ต่างประเทศ

การถอดอักษรไทยเป็นอักษรโรมันมี 2 วิธี คือ การถอดอักษรตามวิธีเขียน (Transliteration) และการถอดอักษรตามวิธีอ่าน หรือการถอดอักษรแบบถ่ายเสียง (Transcription) 
(Boonlert Aroonpiboon, 2012 : http://www.thailibrary.in.th/2012/01/11/romanization/) อ่านเพิ่มเติม